Thuốc ARV là thuốc gì? Điểm danh một số loại thuốc ARV điều trị HIV

HIV là căn bệnh thế kỷ vô cùng nguy hiểm, có tỷ lệ tử vong cao và hiện vẫn chưa có phương pháp để điều trị dứt điểm. Tuy nhiên, người nhiễm HIV hoàn toàn có thể kiểm soát được tình trạng bệnh và kéo dài tuổi thọ khi sử dụng các loại thuốc kháng virus – thuốc ARV. Vậy thuốc ARV là gì? Hãy cùng Phòng Khám Đa Khoa Quốc Tế Đà Nẵng tìm hiểu một số loại thuốc ARV trong điều trị HIV nhé.

Thuốc ARV là gì ?

ARV được viết tắt là Antiretroviral Drug. Loại thuốc này có khả năng ức chế sự phát triển của virus, duy trì nồng độ virus trong máu ở mức thấp nhất có thể. Giúp làm chậm quá trình chuyển biến từ HIV sang AIDS của bệnh nhân.Từ đó giúp cải thiện sức khỏe, kéo dài tuổi thọ cho người nhiễm HIV

Thuốc ARV giúp làm chậm sự phát triển của virus HIV

Các loại thuốc trong điều trị HIV là gì ?

Thuốc ARV có nhiều loại, mà tùy vào từng giai đoạn bệnh khác nhau bác sĩ có chỉ định người bệnh sử dụng loại thuốc phù hợp với quá trình virus phát triển trong cơ thể người bệnh. Các loại thuốc ARV sẽ  làm ức chế men sao chép ngược đồng thời can thiệp vào quá trình tạo DNA từ RNA virus. Do đó, tế bào bị nhiễm HIV sẽ được hạn chế tối đa.. Hiện nay ở Việt Nam có 8 nhóm thuốc ARV phổ biến đó là:

Thuốc ức chế enzym sao chép ngược không phải nucleotide (NNRTIs)

NRTI ngăn chặn enzyme cản trở quá trình virus sao chép RNA thành DNA. Khi không có DNA, HIV không thể tự tạo ra các bản sao,bao gồm các loại thuốc như: doravirine (Pifeltro), efavirenz(Sustiva), etravirine(Intelence), nevirapine Viramune(Viramune XR), rilpivirine(Edurant).

NRTI ngăn chặn enzyme cản trở quá trình virus sao chép RNA thành DNA

Thuốc ức chế enzyme sao chép ngược nucleoside (NRTIs)

Những loại thuốc này hoạt động cũng giống như NNRTI ở trên: Nó giúp làm giảm tải lượng virus HIV trong cơ thể người. Các thuốc của nhóm này gồm: abacavir (Ziagen), emtricitabine (Emtriva), lamivudine (Epivir), tenofovir (disoproxil), Viread (fumarate), zidovudine (Retrovir).

Thuốc ức chế protease (PI)

Các tế bào HIV phát triển và nhân lên nhờ sử dụng men gọi là protease. Trong đó Protease là loại men cho phép virus lây lan sang các tế bào khác trong cơ thể.

Nhóm này bao gồm các thuốc: atazanavir (Reyataz), darunavir (Prezista), fosamprenavir (Lexiva), ritonavir (Norvir), saquinavir (Invirase), aptranus (Tipranavir).

Chất ức chế tổng hợp 

Để tái tạo thành công, HIV phải xâm nhập vào một tế bào và hợp nhất với nó, quá trình này được gọi là hợp hạch. Chất ức chế hợp nhất là thuốc làm cho HIV không thể xâm nhập được vào các tế bào. Thuốc trong nhóm này chỉ có Enfuvirtide hay còn gọi là Fuzeon.

Thuốc đối kháng thụ thể CCR5

Trước tiên HIV phải liên kết với một thụ thể đặc biệt trên bề mặt tế bào để xâm nhập vào tế bào. Đây được gọi là thụ thể CCR5. Thuốc đối kháng CCR5 là thuốc ngăn chặn đồng thụ thể CCR5, không cho HIV bám vào và xâm nhập vào tế bào bạch cầu. Bởi vậy, các bác sĩ gọi thuốc đối kháng CCR5 là chất ức chế xâm nhập.

Chất đối kháng CCR5 phải kể đến Maraviroc – tên biệt dược là Selzentry

Chất đối kháng CCR5 phải kể đến Maraviroc – tên biệt dược là Selzentry

Chất ức chế xâm nhập (EIs)

Đây là một loại chất ức chế sự xâm nhập của các virus lạ. Loại thuốc này giúp ngăn chặn hai loại thụ thể trên bề mặt tế bào bạch cầu CCR5 và CXCR4. Cũng giống như thuốc đối kháng CCR5, các loại thuốc này ngăn chặn HIV xâm nhập vào tế bào, không cho virus nhân lên.
Ibalizumab – tên biệt dược là Trogarzo là một chất ức chế xâm nhập 

Các chất ức chế chuyển chuỗi tích hợp (INSTIs)

Làm cho HIV không thể tạo ra các bản sao của chính nó, cũng có nghĩa là chúng sẽ không thể nhân lên được nữa.
Các loại thuốc trong nhóm này gồm: Dolutegravir (Tivicay), Raltegravir (Isentress hoặc Isentress HD).

Thuốc tăng cường dược động học

Thuốc tăng cường dược động học làm tăng tác dụng của một số loại thuốc HIV

Thuốc tăng cường dược động học không phải là thuốc kháng virus nhưng có thể làm tăng tác dụng của một số loại thuốc trong điều trị HIV.
Cobicistat – hay tên biệt dược là Tybost là một chất tăng cường dược động học 

Sử dụng kết hợp các thuốc HIV

Hiện nay, những người nhiễm HIV thường điều trị kết hợp nhiều loại thuốc cùng lúc. Các bác sĩ có thể gộp chúng vào với nhau nén lại vào cùng một viên thuốc. Nên người điều trị HIV không phải uống quá nhiều viên thuốc một lúc.

Nhưng để điều trị có hiệu quả nhất, người nhiễm HIV nên trao đổi, tham khảo ý kiến bác sĩ để dụng thuốc phù hợp.

Những lưu ý khi sử dụng thuốc ARV

HIV hiện chưa có phương pháp điều trị dứt điểm, điều trị chủ yếu là sử dụng các thuốc ARV dài ngày. Do đó, để điều trị có hiệu quả tốt nhất, người bệnh cũng nên lưu ý một số điều dưới đây:

– Tuân thủ điều trị: Không sử dụng đúng, đủ liều thuốc sẽ rất dễ tạo điều kiện cho virus nhân lên nhiều hơn và kháng thuốc. Nên người bệnh phải tuân thủ tuyệt đối chế độ liều mà bác sĩ đưa ra.

– Nên uống thuốc vào bữa ăn để giảm các tác dụng phụ khi sử dụng ARV.. Khi đói người bệnh không nên dùng thuốc.

– Trường hợp bị loạn dưỡng mỡ do ARV (đây là hiện tượng tăng tích mỡ ở một số vùng cơ thể): Tác dụng phụ này thường gặp ở các thuốc tenofovir, lamivudine, zidovudine,… Để giảm mỡ thừa bệnh nhân có thể cải thiện nhờ tập luyện thể dục hay tham khảo ý kiến bác sĩ.

– Chế độ ăn: Bổ sung đầy đủ chất như protein, vitamin, khoáng chất, sẽ giúp nâng cao hệ miễn dịch, ngăn ngừa tiến triển của bệnh. Cũng như làm giảm tình trạng mệt mỏi do thuốc gây ra. 

Tác dụng phụ khi sử dụng ARV như thế nào?

Khi sử dụng bất kì loại thuốc nào đều có thể có tác dụng phụ. Điều đó cũng không loại trừ khi sử dụng ARV. Bởi vậy, trong quá trình sử dụng thuốc người dùng cũng cần đặc biệt chú ý, nhất là trong những ngày đầu sử dụng.

Dựa trên tình trạng cơ địa mỗi người mà có thể gặp một số tác dụng phụ khác nhau.Tuy nhiên các tác dụng của thuốc thường gặp là:

• Buồn nôn
• Tiêu chảy
• Đau đầu
• Đau bụng, bụng ì ạch khó chịu

Thuốc ARV có thể gây ra một số tác dụng phụ như buồn nôn, đau đầu, tiêu chảy….

• Nổi các nốt ban đỏ
• Thiếu máu
• Rối loạn giấc ngủ
• Tê bì chân tay, bỏng rát , đau

Bên cạnh đó người dùng cũng có thể gặp 1 số tác dụng khác về gan, thận, mỡ máu,… Tuy chúng không quá nghiêm trọng ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe người dùng nhưng chúng ta nên đưa ra cách xử lý kịp thời để hạn chế tình trạng không mong muốn.

Tuy nhiên điều này bạn cũng không quá lo lắng. Bởi những tác dụng phụ này thường chỉ xảy ra trong những ngày đầu sử dụng thuốc, sau đó chúng sẽ dần biến mất. Một số ít trường hợp gặp tác dụng phụ ở mức độ nghiêm trọng hơn vẫn có thể sử dụng thuốc bình thường dưới sự hướng dẫn chỉ định của bs.

Do đó, khi sử dụng thuốc người bệnh cần theo dõi đánh giá các triệu chứng của tác dụng phụ. Trường hợp triệu chứng nhẹ bạn không quá lo lắng ở mức độ nặng cần tham khảo ý kiến của bác sĩ. Nếu triệu chứng trở lên nghiêm trọng hơn mình cần ngưng sử dụng thuốc.

Khi nào bệnh nhân HIV nên sử dụng thuốc?

Khi bệnh nhân dương tính với HIV,  họ sẽ phải sống chung với chúng suốt đời. Virus HIV lại không ngừng tăng lên theo thời gian năm tháng. Do đó, ngay khi thực hiện xét nghiệm HIV và có kết quả dương tính, hãy thực hiện điều trị bằng thuốc ARV ngay để kéo dài tuổi thọ.

Uống thuốc ARV có cần kiêng gì không?

Trong quá trình sử dụng các thuốc ARV, chế độ ăn hàng ngày người bệnh cũng cần đặc biệt quan tâm. Bởi một số thực phẩm, thức ăn có thể làm giảm hiệu quả điều trị hoặc làm tăng tác dụng phụ của ARV. Dưới đây là các thực phẩm người bệnh nên tránh khi đang uống ARV:

Bổ sung đầy đủ chất như protein, vitamin, khoáng chất, sẽ giúp nâng cao hệ miễn dịch

Thức ăn nhiều chất béo: Các thực phẩm chiên rán, nhiều dầu mỡ, chất béo no có thể làm rối loạn mỡ máu, tăng lượng cholesterol xấu và tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Đối với người đang sử dụng ARV còn gây ra các rối loạn về tiêu hóa như buồn nôn, hay tiêu chảy

Đồ ăn cay nóng, thực phẩm từ sữa: Cũng giống như chất béo, các đồ cay nóng như tỏi, ớt, hạt tiêu… hay thực phẩm từ sữa cũng dễ gây rối loạn tiêu hoá cho bệnh nhân HIV.

Tránh hút thuốc lá, uống bia rượu: Khi sử dụng bia rượu, hay thuốc lá.. dễ biến chứng đến sức khỏe khiến người bệnh mệt mỏi hơn,  ung thư phổi,làm suy giảm hệ miễn dịch. 

Các chất kích thích: Sử dụng các chất kích thích như cà phê, trà… không chỉ khiến người bệnh khó vào giấc, mất ngủ mà còn làm tăng tác dụng phụ của thuốc ARV.

Nước ngọt, các loại nước uống có gas: Đối với các loại nước ngọt, nước uống có gas thường chứa nhiều đường, không tốt cho người bệnh. Hơn nữa trong nước ngọt một số thành phần dễ dẫn đến biến đổi thuốc và ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị. Nên khi sử dụng thuốc ARV người bệnh không nên sử dụng các loại nước ngọt, nước uống có gas.

Thức ăn sống: Người nhiễm HIV nên ăn thức ăn chín, hạn chế thức ăn như thịt sống, hải sản chưa chế biến (sushi, hàu,…) hoặc hoa quả chưa rửa sạch,… Bởi thức ăn sống hay chứa nhiều tác nhân gây bệnh có thể làm suy giảm miễn dịch ở người bị nhiễm HIV khiến tình trạng bệnh trở nên nặng hơn.

Mua thuốc ARV ở đâu ?

Ở Đà Nẵng bệnh nhân có thể dễ dàng tìm mua các loại thuốc ARV tại Phòng Khám Đa Khoa Quốc Tế Đà Nẵng – địa chỉ uy tín khám chữa bệnh và cung cấp thuốc điều trị HIV.
Hy vọng những thông tin trên đây giúp mọi người hiểu rõ hơn về cách hoạt động và các thuốc ARV. Qua đó giúp mình có biện pháp điều trị an toàn, hiệu quả nhất.

Nếu còn có thắc mắc gì cần giải đáp xin vui lòng chọn TƯ VẤN TRỰC TUYẾN, hoặc gọi điện thoại đến số hotline 0379.913.598 để được các chuyên gia tư vấn và hỗ trợ miễn phí.

Ngoài ra, người bệnh cũng có thể trực tiếp đến Phòng Khám Đa Khoa Quốc Tế Đà Nẵng tại địa chỉ 180 Trần Phú, Phước Ninh, Q.Hải Châu, TP Đà Nẵng được bác sĩ thăm khám và hỗ trợ điều trị kịp thời hiệu quả.